Expositie Romeinse villa’s in Venlo
Auteur: Harry Lindelauf
Fotografie: RMO, Limburgs Museum, Submedia
Dinsdag 15 oktober opent in het Limburgs Museum in Venlo de expositie ‘Romeinse villa’s in Limburg’. Dankzij ruim 200 voorwerpen, maquettes, 3D-reconstructies en video’s wordt de bezoeker meegenomen naar het Zuid-Limburg van 2.000 jaar geleden.
Het is voor het eerst dat op deze schaal vondsten uit de Romeinse periode in zuid-Limburg bij elkaar zijn gebracht. Dat is te danken aan de samenwerking van de drie musea en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in het onderzoeksproject ‘Een Romeinse idylle’ dat in 2020 begon. Er is een grondige analyse gemaakt van de duizenden Limburgse villavondsten en oude opgravingsdocumentatie die bewaard zijn gebleven. Daarnaast zijn luchtfoto’s en gegevens van recente opgravingen gebruikt. Limburgse amateurarcheologen, museumbezoekers en erfgoedliefhebbers droegen een steentje bij in meerdere projecten. Alle resultaten worden gepubliceerd in de wetenschappelijke reeks PALMA van het Rijksmuseum van Oudheden. Het project is gefinancierd door het Mondriaan Fonds, via het Meerjarenprogramma ‘musea en erfgoedinstellingen’.
Villa rustica als graanfabriek
Sinds de 19de eeuw zijn vooral langs de Via Belgica de restanten van zo’n 70 Romeinse boerderijen gevonden. In totaal moeten er destijds honderden grote boerderijen met luxe woningen van steen in bedrijf zijn geweest. Dankzij de vruchtbare grond produceerden de akkerbouwers veel graan dat werd geleverd aan de Romeinse legereenheden langs de Rijn, die als grens fungeerde. De Romeinen hadden een lieflijke naam voor zo’n graanfabriek: villa rustica.
Buiten was het hard werken, binnen regeerde voor de eigenaren de luxe dankzij de opbrengsten van het graan. De villa’s groeiden in de loop der tijd uit tot complete landhuizen in Mediterrane stijl, inclusief badhuis, glazen ramen en vloerverwarming. Bekende en grote voorbeelden zijn de villa Holzkuil in Kerkrade, de villa Ten Hove in Voerendaal en de villa Herkenberg in Meerssen.
De rijkdom van de Romeinse boeren is ook zichtbaar in de begravingen: grote stenen grafkisten met rijke bijgiften en als summum beeldhouwwerk aan de binnenzijde zoals de grafkist van de Dame van Simpelveld. Haar luxe speelt een belangrijke rol in de expositie die veel aandacht besteedt aan de bewoners van de villa’s, van de vrouw des huizes tot de mensen die op het land werkten.
Eerder was de expositie te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Na de sluiting in Venlo komt de tentoonstelling in juni 2025 naar Heerlen.
