Een kijkje in een 1.900 jaar oude kelder, dat kan straks in Heerlen
Auteur: Harry Lindelauf
Fotografie: Gemeente Heerlen
Hij ligt heel toepasselijk in de Coriovallumstraat in Heerlen en is 1.900 jaar geleden gebouwd als onderdeel van een woonhuis. We hebben het over de Romeinse kelder in de kelder van het kantoor van makelaar Aquina.
De kelder is in 2022 schoongemaakt, opgemeten en vastgelegd in detailtekeningen en foto’s. Daarbij zijn volgens archeoloog Yannick Raczynski-Henk zaken duidelijk geworden en (helaas) zaken onduidelijk gebleven. In het Limburgs Museum in Venlo deelde hij zijn inzichten op 1 april 2023 met de bezoekers van de Limburgse Archeologie Dag.
Om met de duidelijkheden te beginnen: de kelder is in de eerste eeuw aangelegd. De muren zijn van Kunradersteen, de gemetselde bogen boven de nissen van mergel en voor de vloer gebruikten de Romeinen rood gekleurd beton. Duidelijk is ook dat de kelder rond het jaar 270 is dichtgegooid met puin. Grond, resten van aardewerk, zoals kommen en wrijfschalen, kwamen daarbij in de ruimte terecht. De jongste resten dateren van 270. De periode dat Germanen tijdens invallen in de regio op grote schaal plunderden en huizen en boerderijen in brand staken.
Bijzonder in de vulling van de kelder is een stukje van een olielamp met meerdere lonten. In Zuid-Limburg is dat type olielamp niet eerder gevonden.
Was dit een wijnkelder?
Hier eindigt de lijst met duidelijkheden. De serie onduidelijkheden begint al met de afmeting. De ruimte die in 1952 is ontdekt, meet 3,2 meter bij 3,2 meter. Maar er is in een hoek een aanzet voor een steunpilaar voor een kruisgewelf gevonden en een deel ligt buiten de huidige ruimte. Het is mogelijk dat de ruimte langer is geweest dan 3,2 meter.
Een raadsel is verder de functie van de kelder. De drie gemetselde nissen zijn opvallend en dat geldt ook voor de buitenkant. Die is met veel extra werk waterdicht gemaakt: eerst is een stuclaag vette, blauwe klei aangezet tegen de Kunradersteen. Daarna volgen rechtopstaande dakpannen en tot slot, als buitenste laag, stucwerk van betonmortel. De vraag is: waarom was al die bescherming tegen vocht nodig? Een mogelijk antwoord: misschien liep hier de afvoer van het Romeinse badhuis. Maar daar is geen bewijs voor gevonden.
Ook is onduidelijk waar de kelder voor diende. De nissen, de betonvloer en de bijzondere bescherming tegen vocht tillen de kelder van een doordeweekse bergruimte naar het niveau van mogelijk een wijnkelder.
Nieuwe beleving
Na het onderzoek en schoonmaken krijgen belangstellenden straks een beter zicht op de kelder. De gemeente Heerlen ontwikkelt momenteel een nieuwe kijkmodule om de beleving te vergroten. Meer nieuws hierover volgt.
