Askist en portret van een Ubisch echtpaar
Auteur: Harry Lindelauf
Fotografie: Rijksmuseum van Oudheden
Dit zijn de favoriete Via Belgica-vondsten van de experts. Ontdek wat archeologen antwoorden op onze vraag: wat is jouw favoriete Romeinse vondst langs de Via Belgica in Zuid-Limburg? De antwoorden zijn gevarieerd en verrassend. Van een bronzen Diana-been tot spectaculaire zandstenen askisten. In tien afleveringen presenteren wij de keuze van experts. In de derde aflevering:
Karen Jeneson— conservator van het Thermenmuseum in Heerlen
‘Ongelooflijk mooi spul’.
Meer dan drie woorden heeft Karen Jeneson, conservator van het Thermenmuseum in Heerlen, niet nodig om haar favoriete vondst te omschrijven. Zij doelt op twee askisten van een echtpaar met luxe bijgiften. En op het grafmonument dat waarschijnlijk bij twee van de askisten hoort en op een zandstenen portretbeeld van een echtpaar. De askisten zijn in 1920 bij toeval ontdekt door de toenmalige stadsarcheoloog Piet Peters die er ook over heeft geschreven. De Romeinen hadden de gewoonte om hun graven en grafmonumenten steeds langs de uitvalswegen van hun nederzettingen te plaatsen. In dit geval langs de Via Belgica oostelijk van Heerlen. De doden werden op deze locaties gecremeerd, reden waarom dat buiten de bebouwing gebeurde. In bijzondere gevallen werden de graven gemarkeerd met stenen pijlers voorzien van inscripties of zelfs afbeeldingen. ’De Romeinen maken die grafmonumenten met portretten zodat alle reizigers de overledenen kunnen zien. De Romeinen geloven dat de overledenen zo in leven blijven.’
De beeltenis van het Ubisch paar was onderdeel van een grafmonument.
De typische haardracht in Matrone-stijl en de kleding van de afgebeelde vrouw tonen volgens Karen Jeneson dat het gaat om leden van een Germaanse stam, mogelijk de Baetasiers of de Ubiërs. Nadat Caesar de lokale Eburonen heeft uitgemoord vanwege hun verzet tegen de Romeinse overheersing, haalt keizer Augustus meerdere Germaanse stammen die loyaal zijn aan de Romeinen van de oostzijde van de Rijn naar het gebied tussen Maas en Rijn.
Voor het Ubische echtpaar is de verhuizing een succes: ’Je ziet hier nieuwkomers die deel uitmaken van een samenleving die haar Germaanse afkomst vasthoudt maar die integreert in een Romeinse geleide omgeving. Dit echtpaar is ontzettend rijk geworden als je ziet hoe ze zijn begraven.’
Lees ook waarom Jasper de Bruijn deze vondst kiest.
Stadsarcheoloog Piet Peters (links) begeleidde in 1920 de opgraving van de askisten.
